ابلییشن با استفاده از رادیو فرکانس (RFA) یک روش درمان با استفاده از هدایت تصویری انجام می شود و در آن یک الکترود سوزنی از طریق پوست وارد تومور کبد می شود. جریان های الکتریکی با فرکانس بالا از الکترود عبور داده شده و با ایجاد گرما در سلولهای سرطانی باعث تخریب آنها می شود. این روش درمان برای بیماران مناسب است که ممکن است امکان جراحی برای آنها وجود داشته باشد یا قطر تومور های آنها از حد خاصی کمتر باشد. میزان موفقیت در از بین بردن کامل تومورهای کبدی بیش از ۸۵ درصد است.
آمادگی های لازم توسط پزشک برای بیمار مشخص میشود اگر بیمار هر گونه احتمال بارداری داشته باشد یا اخیرا به بیماری خاصی مبتلا شده و یا سابقه ابتلا به بیماریهای خاص و یا آلرژی یا مصرف دارو دارد باید آنها را به اطلاع پزشک برساند . ممکن است چند روز قبل از عمل پزشک از بیمار بخواهد برخی داروها از جمله ضد التهاب های استروئیدی و داروهای رقیق کننده خون را قطع کند و موارد لازم برای ناشتایی قبل از عمل را رعایت نماید. در روز عمل بیمار باید لباس های راحت پوشیده و برنامه ریزی های لازم برای بازگشت به خانه را انجام دهد.
RFA برای تومورهای کبدی یک روش درمان کمتر تهاجمی است که از آن برای درمان سرطان استفاده می شود در این روش از تکنیک های مختلف تصویربرداری مانند سونوگرافی سی تی اسکن یا ام آر آی برای هدایت الکترودهای سوزنی در تومورهای سرطانی استفاده می شود. جریان های الکتریکی با فرکانس بالا باعث ایجاد گرمایش نقطه ای شده و سلول های پیرامون الکترود را از بین می برند . ابلیشن با استفاده از امواج ماکروویو یکی از روش های کمتر تهاجمی درمان سرطان است که بر اساس هدایت تصویری برای کار گذاشتن پروب های شبیه به سوزن ویژه در داخل تومورهای سرطانی استفاده می شود اتفاق آنها را با استفاده از امواج ماکروویو و گرما از بین ببرند معمولاً این عمل به صورت سرپایی انجام میشود و ممکن است بیماری که در روی از بیهوشی عمومی استفاده شده است یک شب در بیمارستان بستری شود. استفاده از امواج ماکرویو نسبت به امواج رادیوفرکانس برتری هایی دارد که از جمله آنها می توان به توانایی برای درمان تومورهایی اشاره کرد که بزرگتر هستند و یا در فاصله نزدیک تری با شریان ها و بری های بزرگ قرار دارد همچنین می توان از آن برای درمان تومورهای متعدد به صورت همزمان استفاده کرد. بیماران ریسک استفاده از امواج ماکروویو بسیار پایین است معمولاً درد وجود ندارد یا بسیار کم است و مدت بستری در بیمارستان کوتاه می باشد. می توان در صورتی که تومور مجدداً از ظاهر شد درمان را تکرار نمود.
کاربرد های معمول عمل
ابلیشن رادیوفرکانس برای درمان انواع مختلف سرطان های کبد مورد استفاده قرار می گیرند. دونوع شایع تر عبارتند از:
کاسینومای هپاتوسلولار که از سرطان های اولیه کبد میباشد
سرطان کولون که به کبد متاستاز داده و یا از کولون به کبد منتشر می شود
ممکن است از RFA در کنار رادیوتراپی و شیمی درمانی و یا به عنوان روش جایگزین درمان جراحی استفاده شود. در صورتی که بیمار گزینه مناسبی برای جراحی نباشد و تومور در محل مناسبی قرار نداشته باشد کاندیدای مناسبی برای RFA خواهد بود.همچنین داشتن مشکلاتی که باعث افزایش خطر انجام جراحی شود، باقی نماندن کبد به اندازه کافی به شکلی که عملکرد مناسبی پس از جراحی داشته باشد، تومورهای کبدی به شیمی درمانی پاسخ نداده یا پس از برداشتن از طریق جراحی دوباره عود کرده باشد، تومورهای کبدی متعدد و پراکنده وجود داشته باشد که امکان برداشتن آنها از طریق جراحی نباشد می توان از RFA استفاده نمود.
آماده سازی بیمار
بیمار باید تمام داروهای مصرفی خود از جمله مکمل های گیاهی را به اطلاع پزشک رسانده و هرگونه حساسیت و آلرژی از جمله به عوامل بیهوشی و مواد کنتراست رادیولوژی را اطلاع دهد. ممکن است پزشک از بیمار بخواهد برخی داروها از جمله ضد التهاب های غیر استروئیدی و داروهای رقیق کننده خون را برای عمل قطع کنند. گاهی اوقات قبل از عمل از بیمار آزمایش خون گرفته می شود تا وضعیت انعقادی و همچنین عملکرد کلیه ها مورد بررسی قرار بگیرد.
اگر هرگونه احتمال بارداری برای زنان وجود داشته باشد این موضوع باید عنوان گردد. ممکن است از بیمار خواسته شود به مدت چند ساعت قبل از عمل از خوردن و آشامیدن اجتناب کنند. بیمار باید برنامه ریزی هایی برای بازگشت به خانه انجام دهد. ممکن است در روز عمل از شما خواسته شود لباسهای مخصوص اتاق عمل به تن کنید.
تجهیزات استفاده شده در این عمل به نوع تصویربرداری بستگی دارد و می تواند ام آر آی سی تی اسکن یا التراسوند باشد تجهیزات دیگر عبارتند از الکترودهای سوزنی مولد الکتریکی و پد های مخصوص.
دو نوع الکترود سوزنی وجود دارد الکترود های ساده ی صاف و سوزن های توخالی که دارای چند الکترود قابل جابجایی هستند.
مولد های رادیو فرکانس جریان های الکتریکی را در دامنه امواج رادیوفرکانس تولید می کنند. این مولدها به الکترودهای سوزنی و پدهای مخصوص روی که رانها یا پشت بیمار قرار داده شده اند و صل می شوند.
در ابلیشن رادیو فرکانس جریان های الکتریکی در دامنه امواج رادیوفرکانس بین الکترود سوزنی و پدهای مخصوص که روی پوست بیمار قرار داده شده است داده می شود. این جریان ایجاد گرما در اطراف الکترودی می شود که در کنار تومور قرار دارد گرما باعث تخریب سلولهای سرطانی می شود همزمان گرمای ناشی از انرژی رادیوفرکانس باعث بسته شدن عروق کوچک خونی شده و احتمال خونریزی را کاهش می دهد. سلول های مرده تومور توسط بافت اسکار جایگزین شده و با گذشت زمان کوچکتر میشوند. پزشک ممکن است برای هدایت الکترود به سمت تومور از التراسوند سی تی اسکن یا ام آر آی استفاده نماید. معمولاً عمل های کمتر تهاجمی با هدایت تصویری برای ابلیشن تومورها توسط متخصصین رادیولوژی دوره دیده و در واحدهای مخصوص رادیولوژی انجام میشود گاهی اوقات از اتاق عمل نیز استفاده می شود. این عمل معمولاً به صورت سرپایی انجام میشود. برای انجام این کار به بیمار روی تخت معاینه قرار داده می شود و دستگاه های پایش شرایط حیاتی بیمار مانند ضربان قلب فشار خون و نبض به بیمار متصل می شوند. ممکن است برای تجویز وریدی داروهای مسکن رگ بیماری گرفته شود. محل گذاشتن الکترودها استرلیزه شده و با استفاده از دریپ جراحی پوشانده می شود. اگر قرار باشد در هنگام جراحی بیهوشی نباشد ممکن است پزشک از عوامل بی حسی موضعی برای محل فرو بردن الکترودها استفاده کنند. در صورت استفاده از بیهوشی عمومی شرایط مربوطه برای بیماران مهیا می شود و دستگاه های مرتبط با تنفس به بیمار وصل می شود. با استفاده از سه روش معمولا ابلیشن رادیوفرکانس انجام میشود:
- جراحی
- روش پوستی که در آن الکترود سوزنی از طریق پوست و عبور داده شده و به محل تومور هدایت می شود
- روش لاپاراسکوپی که در آن الکترود سوزنی در داخل یک لوله پلاستیکی نازک از طریق حفره کوچکی از پوست گذرانده می شود.
پزشک برای انجام این عمل از هدایت تصویری استفاده می کند. وقتی سوزن در محل قرار گرفت انرژی رادیوفرکانس اعمال می شود. ممکن است در صورتی که تومور بزرگ باشد الکترود چندین بار جابجا شود و در بخش های مختلف قرار بگیرد تا اطمینان حاصل شود هیچ بافتی از تومور باقی نمانده است
در انتهای عمل الکترود ها بیرون کشیده شده و فشار وارد می شود تا جلوی هرگونه خونریزی از منافذ پوست گرفته شود و پس از آن پانسمان انجام میشود هیچ نیازی به استفاده از بخیه وجود ندارد.
هر عمل معمولا ۱۰ تا ۳۰ دقیقه طول می کشد و در صورتی که نیاز باشد این کار تکرار شود زمان عمل طولانی تر خواهد شد. تمام عمل ظرف مدت سه ساعت به پایان میرسد.
بیمار هنگام گذاشتن کاتتر در ورید و یا شریان اندکی احساس فشار نماید. در صورت استفاده از عوامل مسکن و آرامبخش برای بیمار ممکن است بیمار عوارض مرتبط با آنها را تجربه نماید. در صورت استفاده از بیهوشی بیمار به اتاق ریکاوری منتقل میشود شرایط او برای ترخیص یا انتقال به بخش های دیگر مناسب شود. معمولا می توان دردی که بلافاصله پس از عمل وجود دارد را با استفاده از داروهای تزریقی وریدی کنترل نمود. پس از آن هر گونه ناراحتی را میتوان با استفاده از داروهای آرام بخش خوراکی کنترل کرد. ممکن است بیمارحالت تهوع داشته باشد که باز هم امکان برطرف کردن آن با استفاده از دارو وجود دارد. بیماران می توانند ظرف مدت چند روز فعالیت های زندگی عادی خود را دنبال کنند.
معمولاً در بازه های زمانی چند ساعت تا چندین ماهه ممکن است لازم باشد بررسی کبد با استفاده از سی تی اسکن ام آر آی و یا سونوگرافی انجام شود. متخصص رادیولوژی نتایج این مطالعات را تفسیر می کنند تا هرگونه عارضه را شناسایی کرده و اطمینان حاصل کنند تمام تومورها درمان شده اند و همچنین به ارزیابی تومورهای باقی مانده بپردازند. معمولا هر سه یا چهار ماه برای بیماران سی تی اسکن و ام آر آی تجویز می شود تا تومورهایی که احتمالا به تازگی تشکیل می شوند شناسایی شود.
مزایای RFA
- این روش برای درمان سرطان کبد در مواردی که سرطان منتشره وجود دارد و همچنین برای بیماران منتخبی که امکان استفاده از جراحی باز برای آنها وجود ندارد بسیار موثر است
- در اغلب مطالعات انجام شده بیشتر از نیمی از موارد درمان شده با استفاده ازRFA دچار عود نشده اند. میزان موفقیت در استفاده از این عمل برای از بین بردن تومورهای کوچک کبدی بیشتر از ۸۵ درصد است
- عوارض جدی مرتبط با این عمل بسیار کم بوده و ناراحتی بسیار کمی برای بیمار ایجاد می کنند
- در روشی که در آن الکترودها از طریق پوست گذاشته می شود میزان عوارض بسیار کم است نیازی به پذیرش بیمار در بیمارستان وجود ندارد
- RFA یک عمل نسبتاً سریع بوده و دوره ریکاوری کوتاهی دارد به شکلی که می توان تقریبا بلافاصله در بیمارانی که نیاز به شیمی درمانی دارند این روش درمانی را ادامه داد
- هزینه انجامRFA نسبت به استفاده از سایر گزینه های درمانی پایین تر می باشد
- در انجام این عمل هیچ گونه نیازی به استفاده از برش های جراحی وجود ندارد و فقط منفذ کوچکی در پوست ایجاد میشود که نیاز به بخیه ندارد
مخاطرات RFA
- در تمام این عمل های که در آن پوست سوراخ می شود احتمال بروز عفونت وجود دارد احتمال ابتلا به عفونتی که نیاز به درمان آنتی بیوتیکی دارد کمتر از یک مورد در هزار مورد می باشد.
- بر اساس محل درمان ممکن است استفاده از RFA باعث به وجود آمدن دردهای گذرا و در موارد بسیار کم درازمدت شود التهاب کیسه صفرا پس از چند هفته فروکش می کنند آسیب دیدگی مجاری صفراوی ممکن است باعث انسداد این مجاری شده و یا احتمال آسیب دیدگی حرارتی احشا وجود دارد
- معمولاً به یک چهارم بیماران به سندروم پس از ابلیشن مبتلا می شوند که دارای علایمی شبیه به آنفولانزا ست و سه تا پنج روز پس از عمل به ظاهر می شود و معمولا پس از پنج روز از بین می رود گاهی اوقات ممکن است بیمار برای سه هفته همچنان این عارضه را احساس کنند . معمولاً در چنین شرایطی استامینوفن یا ایبوپروفن به صورت خوراکی برای کنترل تب و سایر علایم برای بیمار تجویز می شود.
- اندام های نزدیک کبد از جمله کیسه صفرا مجاری صفراوی دیافراگم و احشا در معرض ریسک آسیب دیدگی قرار دارند. اما ریسک بروز چنین عوارضی بسیار پایین و حدود ۳ تا ۵ درصد باشد و بیشتر به موقعیت تومورهای کبدی تحت درمان بستگی دارد.
- در کمتر از یک درصد بیماران عفونتهای لوکالیزه یا آبسه در محله ابلیشن تومور محتمل است ممکن است برای درمان آن از تخلیه با استفاده از کاتتر استفاده شود. در عمل های که مجرای صفراوی به روده متصل می شود احتمال تشکیل آبسه بسیار بالاتر است
- ممکن است در طول این عمل ضرورت قرار گرفتن در معرض تابش های اشعه ایکس وجود داشته باشد بنابراین احتمال ابتلا به عوارض مربوطه وجود دارد
- احتمال ابتلا به درد بسیار شدید بعد از این عمل پایین است و در صورت ابتلا می توان از داروهای نارکوتیک برای مقابله با آن استفاده کرد
از محدودیتهای RFA برای ابلیشن تومورهای کبدی می توان به محدودیت های مرتبط با حجم تومور اشاره کرد که به دلیل مشخصات دستگاه ها به وجود می آید امیدواریم در آینده با پیشرفت های فنی امکان استفاده از این روش برای درمان انواع تومورها فراهم باشد همچنین می توان از رادیو فرکانس برای از بین بردن تومورهای میکروسکوپی استفاده کرده تا جلوی رشد سرطان را گرفت.
نظرات
نظر خود را با ما در میان بگذاریدنشانی ایمیل منتشر نخواهد شد