رادیولوژی مداخله ای

رادیولوژی مداخله ای از تکنیک ها اشاره می کند که بر استفاده از هدایت تصویربرداری رادیولوژیکی ( فلوروسکوپی التراسوند سیتی  یا ام آر آی) برای درمان دقیق و هدفمند متکی هستند در اغلب روش های درمانی رادیولوژی مداخله ای تکنیک های کمتر تهاجمی به جای جراحی باز و لاپاراسکوپیک مورد استفاده قرار می گیرد.  همانطور که در بسیاری از عمل های رادیو گوشی مداخله ای دیده  می شود عبور دادن سوزن از پوست برای رسیدن به هدف یکی از مهمترین ابزار خواست از این رو این نوع عمل ها را جراحی نقطه ای می نامند.

مهارتهای ضروری برای رادیولوژیست های مداخله ای در تفسیر تصاویر تشخیصی و همچنین دستکاری سوزن ها و استفاده از لوله های کاتتر ظریف و وایرها  برای پیمایش در اطراف بدن تحت کنترل تصویری می باشد.  این متخصصین در حوزه رادیولوژی و درمان های مداخله ای آموزش دیده اند. در هیچ کدام از شاخه های دیگر پزشکی چنین ترکیب منحصر بفردی از مهارت ها وجود ندارد.

تاثیراتی که رادیولوژی مداخله ای بر بیمار دارد درکمتر حوزه ای از پزشکی بیمارستانی دیده می شود اگرچه رادیولوژی مداخله ای از توانایی برای استفاده از تکنیک های بسیار متعدد برخوردار است اما در مجموع می توان این تکنیک ها را در دسته اصلی قرارداد:

دامنه این بیماری های که می توان به واسطه رادیولوژی مداخله ای  درمان کرد گسترده و همچنان در حال  گسترش است.  در اغلب اوقات باید درمان های مداخله ای را به عنوان یکی از گزینه های درمانی مختلف در دسترس  در نظر گرفت.

مزیت های استفاده از تکنیک های کمتر تهاجمی عبارتند از کاهش ریسک  کوتاه شدن دوره بستری در بیمارستان کاهش هزینه ها افزایش راحتی بیمار و بازگشت سریع تر به فعالیت های روزانه و شغل.  کارایی درمان در اغلب اوقات نسبت به روشهای معمولی بالاتر بوده و یا با آنها برابری می کنند.  روش های مداخله ای علاوه بر انسان ها در جانوران نیز مورد استفاده قرار می گیرد

بیماری های عروق خونی

 شریان ها

باریک شدن شریان ها باعث محدودیت جریان خون می شود متخصصین رادیولوژی مداخله ای با استفاده از بالون ها برای انبساط عروق با این عوارض مقابل می کنند و گاهی اوقات از فنر های فلزی که استنت نامیده می شود برای باز نگهداشتن عروق استفاده می کنند.  گاهی اوقات شریان ها ناگهان مسدود شده و منبع خونی به اندام ها قطع می شود.  اگر خون رسانی بازگردانی نشود ممکن است قطع کردن اندام ضروری شود.  متخصصین رادیولوژی مداخله ای می توانند با تجویز مواد ضد انعقادی مستقیم در شریان از طریق کاتتر های کوچک این  عارضه را درمان کرده و اندام ها را نجات دهند.

عروق متسع شده ( آنوریسم ها) و خطر پارگی و خونریزی:  در رادیولوژی مداخله اید با ترمیم پوشش داخلی عروق  با استفاده از لوله هایی که گرافت  استند نامیده می شوند با این مشکلات مقابله می شود

خونریزی

این عارضه  یکی از اورژانسی ترین مشکلاتی است که با استفاده از رادیولوژی مداخله ای درمان می شود.  ممکن است خونریزی در هر جایی از بدن اتفاق بیفتد مثلا خونریزی احشایی  و یا خونریزی ثانوی نسبت به آسیب دیدگی های بزرگ و یا  پس از تولد روی دهد.  در اغلب اوقات می توان با مسدود کردن عروق خونریزی را برای همیشه برطرف کرد ( آمبولیزاسیون).  ترمیم دوباره پوشش داخلی عروق با استفاده از استنت گرافت  و باد کردن بالون در عروق برای متوقف کردن خونریزی تا زمانی که بتوان از جراحی اورژانس را انجام داد از دیگر کاربردهای رادیولوژی مداخله ای است.  همچنین می توان در برخی  عملهای  جراحی مانند  سزارین در بیمارانی که احتمال بالای خونریزی به علت غیر نرمال بودن جفت در آنها مطرح می باشد از مداخلات رادیولوژی استفاده کرد.

وریدها

لخته های خونی در ریه -  آمبولی  پولموناری

رادیولوژی مداخله ای دو شکل درمانی برای مقابله با آمبولی ریوی  دارد که عبارتند از گذاشتن دستگاه ها ( فیلترهای وانا کاوای تحتانی)  برای به دام انداختن لخته های خونی قبل از اینکه به ریه برسند و باعث به وجود آمدن آمبولی ریوی شوند و استفاده از کاتتر های کوچک برای تجزیه کردن لخته های خونی و بازگردانی جریان خون در جایی که آمبولی ریه به گسترده وجود دارد

وریدهای متسع ( وریدهای واریسی):  این وریدها عمدتا  در پاها مشاهده می شود اما ممکن است در ناحیه ی لگن و یا کیسه بیضه نیز دیده شوند می تواند با مسدود نمودن عروق از طریق درمان حرارتی  و یا با استفاده از داروهای تحریک کننده و تکنیکهای آمبولیزاسیون  این عروق را درمان نمود.

عروق  مسدود شده:  ممکن است این عروق در جایی دیده شوند که بیماری انعقادی خونی در وریدها وجود داشته باشد و گاهی اوقات می توان با استفاده از داروهای حل کننده لخته خونی از طریق کاتتر کوچکی که به داخل ورید هدایت شده است این عارضه را درمان کرد.  بیماران در نتیجه باریک شدن وریدها و زمانی که لخته خونی با استفاده از بالون و استنت تخریب می شود دکتر این مشکل می شوند.  گاهی تومورها در قفسه سینه  باعث فشرده شدن وریدها شده و در پی آن تورم صورت،  سردرد و سایر علایم که معمولا با استفاده از استنت برطرف می شوند، ایجاد می گردد.

مداخلات غیر عروقی

گاهی اوقات این  حوزه از پزشکی را اونکولوژی مداخله ای می نامند اما  روش های درمانی مربوط به آن برای برطرف کردن مشکلات خوش خیم نیز  مناسب است.  روش های درمانی رادیولوژی مداخله ای در این رابطه عبارتند از:

• درمان تومور یا سرطان (ابلیشن تومور  آمبولیزاسیون)
• کاهش اثرات سرطان بر سایر اندام ها مانند انسداد احشایی کلیوی کبدی و غیره
• یه توده های مایع یا چرک در قفسه سینه و شکم
• گذاشتن تیوپ های تغذیه
• درمان استخوان های کولاپس شده ستون فقرات (ورتبروپلاستی)

درمان تومورها

این روش درمانی به منظور کوچک کردن و یا از بین بردن تومورهای به کار گرفته می شود که در محل اولیه خود قرار داشته و یا به نواحی دیگر گسترش یافته یا اصطلاحا متاستاز داده اند.  این حوزه به سرعت در حال گسترش بوده و باعث افزایش بقای بیماران شده است.

تومورهای کبد و کلیه و سایر تومورها ( استخوان و ریه و غیره)

با استفاده از روش های درمانی تخریبی یا ابلیشن می توان این تومورها را درمان کرد معمولاً در این روش ها از تخریب حرارتی و یا آسیب  با استفاده از فریز کردن استفاده می شود ( رادیوفرکانس لیزر ماکرو ویو اولتراسوند و  کرایوتراپی).  در این روش درمانی از نظارت همزمان تصویری با اولتراسوند سی تی اسکن و ام آر آی استفاده می شود.

فیبروئیدهای رحمی

خونریزی های شدید در دوران قاعدگی و درد ممکن است به علت تومور های خوش خیمی ایجاد شود که فیبروئید نامیده می شود ممکن است بتوان با مسدود کردن عروق خونی  تغذیه ی این تومور را برعهده دارند  این عارضه را با  کوچک کردن تومور  از بین برد (UFE).  گاهی اوقات آمبولیزاسیون در ترکیب با درمان دارویی  و یا رادیوتراپی مورد استفاده قرار می گیرد که به واسطه آن طومارها هدف قرار داده شده و برخی اثرات جانبی سرطان کاهش پیدا می کنند

بیماری های سنگ

 سنگ های کلیه بسیار شایع هستند و باعث درد عفونت و انسداد کلیه می شوند.  انسداد  کلیه در حالیکه عفونت وجود دارد  باعث آسیب بازگشت ناپذیر و سریع کلیوی می شود.  تکنیک های مداخله ای عبارتند از گذاشتن لوله در کلیه ها ( نفروستومی)  برای اینکه امکان تخلیه ادرار و برداشتن سنگ ها با استفاده از ابزارهای مختلفی که از طریق پوست در کلیه گذاشته می شود فراهم گردد.  در بهترین حالت می توان سنگ های بزرگ کلیه را با ایجاد تونلی در کلیه از طریق یک برش کوچک پوستی  و سپس عبور دادن آندوسکوپ دقیقاً به سمت کلیه،  شکستن سنگ با ابزارهای ویژه و بیرون آوردن خرده سنگها درمان نمود ( نفرولیتوتومی  از طریق پوست).

سنگ های صفراوی

یکی از شایع ترین اختلالات بخش فوقانی و حفره شکمی سنگ های صفراوی می باشد.  اغلب این سنگ ها با روش های لاپاراسکوپی قابل برداشتن هستند.  وقتی که سنگ ها یا تومورها باعث انسداد مجاری صفراوی شوند  یرقان ایجاد می شود که در اغلب اوقات می توان آنرا با عبور دادن یک تلسکوپ ( آندوسکوپی) از طریق مری مشاهده کرد اما گاهی اوقات لازم است که متخصص رادیولوژی مداخله ای با قرار دادن لوله های کانتر در کبد برای برداشتن سنگ ها و یا گذاشتن استنت برای به وجود آوردن امکان تخلیه آن را تخلیه نماید.